جوش آوردن موتور یکی از رایج‌ترین مشکلات خودروهاست که می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و هزینه‌های بالای تعمیر شود. علت اصلی این پدیده، عدم تعادل در سیستم خنک‌کننده موتور است؛ سیستم خنک‌کننده شامل رادیاتور، واتر پمپ، ترموستات، فن و مایع خنک‌کننده است که وظیفه کنترل دمای موتور را دارند. وقتی هر کدام از این بخش‌ها دچار مشکل شود، موتور بیش از حد گرم شده و خودرو جوش می‌آورد.
علل رایج جوش آوردن موتور
1. کمبود مایع خنک‌کننده (آب یا ضدیخ)
یکی از شایع‌ترین دلایل جوش آوردن خودرو، کمبود مایع خنک‌کننده است. بدون آب کافی، حرارت تولید شده توسط موتور به درستی دفع نمی‌شود.
نشانه‌ها و راهکارها:
- کاهش سطح آب رادیاتور یا مخزن انبساط
- بالا رفتن سریع دمای موتور
در این شرایط، خودرو باید متوقف و موتور سرد شود قبل از اینکه درب رادیاتور باز شود. پس از خنک شدن، سطح مایع خنک‌کننده باید با آب مقطر یا ضدیخ مناسب تکمیل شود.
2. خرابی ترموستات
ترموستات وظیفه تنظیم جریان مایع خنک‌کننده بین موتور و رادیاتور را دارد. خرابی ترموستات می‌تواند باعث شود مایع خنک‌کننده به درستی در مدار حرکت نکند.
نشانه‌ها:
افزایش سریع دمای موتور حتی در حین رانندگی کوتاه
سرد ماندن شیلنگ بالای رادیاتور
اقدام:
ترموستات باید توسط یک متخصص بررسی و در صورت نیاز تعویض شود. رانندگی با ترموستات خراب می‌تواند به آسیب جدی موتور منجر شود.
3. خرابی واتر پمپ
واتر پمپ وظیفه گردش مایع خنک‌کننده در سیستم را دارد. اگر پمپ خراب شود، جریان مایع متوقف می‌شود و موتور سریعاً داغ می‌کند.
نشانه‌ها:
صدای غیرعادی یا لرزش از جلوی موتور
نشتی مایع خنک‌کننده
گرم شدن سریع موتور
اقدام:
تعویض واتر پمپ توسط تعمیرکار مجرب ضروری است. ادامه رانندگی با پمپ خراب می‌تواند باعث آسیب جدی به موتور شود.
4. خرابی فن رادیاتور
فن رادیاتور در زمانی که موتور درجا یا دما بالا است، هوا را از پره‌های رادیاتور عبور داده و به خنک شدن مایع کمک می‌کند.
اگر فن به دلایل برقی یا مکانیکی کار نکند، خنک‌سازی کافی انجام نمی‌شود.
اقدام:
- بررسی فیوز، رله و سنسور دما
- اطمینان از سلامت موتور فن
5. گرفتگی رادیاتور
رسوبات، زنگ‌زدگی یا خاک می‌تواند مسیر عبور مایع خنک‌کننده را مسدود کند و حرارت موتور را افزایش دهد.
اقدام:
شست‌وشوی تخصصی رادیاتور
در موارد شدید، تعویض رادیاتور
6. آسیب به واشر سرسیلندر
اگر موتور برای مدت طولانی داغ بماند، واشر سرسیلندر آسیب می‌بیند. این مشکل می‌تواند منجر به ورود مایع خنک‌کننده به محفظه احتراق شود.
نشانه‌ها:
جوش آوردن مکرر حتی بعد از افزودن آب
وجود حباب در مایع رادیاتور
دود سفید از اگزوز
اقدام:
تعویض واشر سرسیلندر توسط متخصص الزامی است. ادامه رانندگی می‌تواند باعث سوختن موتور شود.
اقدامات فوری هنگام جوش آوردن موتور
- خودرو را متوقف و موتور را خاموش کنید.
- صبر کنید موتور کاملاً سرد شود؛ هرگز درب رادیاتور داغ را باز نکنید.
- سطح مایع خنک‌کننده را بررسی و در صورت نیاز با آب مقطر یا ضدیخ تکمیل کنید.
- در صورتی که مشکل مکرر است، برای بررسی ترموستات، واترپمپ یا فن رادیاتور با امداد خودرو زنجان تماس بگیرید تا خدمات را به شما ارائه دهد.
نکات پیشگیری از جوش آوردن خودرو
- بررسی دوره‌ای سطح مایع خنک‌کننده
- تعویض مایع خنک‌کننده طبق دفترچه خودرو
- اطمینان از عملکرد فن و پمپ آب
- پاکسازی رادیاتور و جلوگیری از گرفتگی
- کنترل دوره‌ای واشر سرسیلندر و سایر قطعات سیستم خنک‌کننده
جمع‌بندی
جوش آوردن موتور نشانه‌ای از وجود مشکل در سیستم خنک‌کننده است. با تشخیص صحیح علت و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توان از آسیب‌های جدی و هزینه‌های بالای تعمیر جلوگیری کرد. این مقاله بر اساس تجربه‌ی مکانیک‌های حرفه‌ای و اصول فنی نوشته شده تا شما بتوانید خودرو را به شکل صحیح مدیریت کنید.
